Moord en doodslag

In Moord en Doodslag worden zestien gevallen van moord beschreven. Historisch en verjaard. Het is in rechte niet meer mogelijk om actie te nemen. Rest de pen om de zaak te beschrijven. Moord is opzettelijk het leven van een mens beëindigen, met of zonder helpers en medeplichtigen. De meeste in dit boek voorkomende slachtoffers zijn politieke of geestelijke leiders. In één geval betreft het een geleerde. Het gaat ons niet om de gruwelijke details, die zijn soms bijzonder afstotelijk. Het gaat ons wel om de beschreven moorden te plaatsen in hun tijd en omgeving, waardoor het tijdsgewricht waarin zij plaatsvonden beter te begrijpen is. Ook besteden we aandacht aan de gevolgen van de moorden.

Verrassende zaken komen aan het licht, zoals intrigerende resultaten door het toepassen van nieuwe technieken. Dat is het geval bij farao Ramses III, waarop DNA-onderzoek is toegepast. Maar ook over de invloed van macht op familieverhoudingen zoals bij de moord op Philippus II van Macedonië. En meer inzicht in de achtergronden van een moord door zich te verdiepen in de daders, zie het verhaal over Bonifatius. Of over de dood van Jacob Artevelde: een lynchpartij of huurmoord?
Onze verhalen pretenderen niet een onweerlegbare verklaring van iedere beschreven moord te geven. Ze proberen wel de invloed van individuele lotgevallen op grotere processen aan te tonen. Dat geldt zeker voor de dood van Marat en de Franse Revolutie, de moord op Lincoln en de rassenstrijd in de VS. Één beschreven moord werpt licht op een eminent geleerdenleven dat gewelddadig beëindigd werd: dat van Aemilius Papinianus.
Veel moorden hebben een politieke achtergrond. Ze wekken sterk de indruk dat het streven naar macht soms alleen maar succesvol lijkt te kunnen zijn door het uitschakelen van een tegenstander, die door de dader(s) als een (te) lastig obstakel wordt gezien. Een andere keer leiden ideologie en levensbeschouwing tot moord en doodslag en benadrukken daarmee de afwezigheid van tolerantie en verdraagzaamheid bij slachtoffer of dader(s).
Op sommige moorden volgde een regulier proces, op andere een vaak gruwelijke afrekening, op weer andere een combinatie van beide. Niet altijd was er een wraakoefening of proces, hetzij omdat de moordenaar de teugels vast in handen had, hetzij omdat men de dader(s) niet vond of durfde aan te pakken. Hoe het ook zij, alle behandelde moorden vormen een - zij het macabere - spiegel van hun tijd. Die spiegel wilden we beschrijven. Uit vier historische tijdvakken selecteerden we evenzovele voorbeelden van een opvallende moord: vier uit de oudheid, vier uit de middeleeuwen, vier uit de nieuwe tijd en vier uit de nieuwste tijd.

Marijke van der Vrugt is verantwoordelijk voor de bijdragen over Caesar, Papinianus, Bonifatius, Floris V, Willem van Oranje, de gebroeders De Witt, Leon Trotski en Walther Rathenau. Anne Doedens tekent voor Ramses III, Philippus II van Macedonië, Jacob van Artevelde, Jan zonder Vrees, Marat, Lincoln, Alexander II en Rabin.